شگرد‌های رسانه‌ای در علوم شناختی| تکنیک هفتم: سکوت گرم سکوت سرد

  به گزارش مجله خبری نگار، امروزه کارکرد رسانه‌های جمعی از اطلاع رسانی، تفریح و سرگرمی فراتر رفته و به گونه‌ای که هم اکنون نقش اول در فرآیند جامعه پذیر کردن نسل‌های جدید و جوان جامعه به رسانه‌ها تعلق دارد. در عصر حاضر همه ما در جامعه رسانه‌ای غوطه وریم، رسانه‌ها بهترین وسیله برای فرهنگ سازی و تغییر آن در جوامع مدرن هستند. رسانه‌ای است که کارکرد اصلی آن، دستکاری واقعیت و جهت دهی به آن است و بسته به شکل واقعیتی که برمی سازد، می‌تواند همسو با منافع خاصی عمل کند و هنجار‌ها و باور‌هایی را به چالش بکشد و الگو‌های دیگری را جایگزین آن‌ها کند.

در برخی رسانه‌های بیگانه مد شده است برنامه‌های رنگارنگی پخش می‌کنند که در ظاهر تفریح و سرگرمی و گفتگو، اما در این برنامه‌ها با مردم حرف‌های سیاسی می‌زنند.

همزمان با فعال شدن فضای مجازی برخی رسانه‌ها روی این نوع خبر‌های غیررسمی تمرکز ویژه کرده اند. برای تاثیرگذاری هم از شگردی استفاده می‌کنند که به آن سکوت گرم می‌گونید.

گاهی در میان خنده ها، گاهی در میان بازی و سرگرمی و گاهی در میان حرف‌های کنایه آمیز، تلخ‌ترین حرف‌های سیاسی زده می‌شود. سکوت گرم اصولا می‌خواهد مخاطب غیرحرفه‌ای را جذب و همراه خود کند. سکوت گرم عملا از نماد‌ها و حرف‌های غیرمستقیم برای درگیر کردن ذهن‌هایی استفاده می‌کنند که از تحلیل‌های جدی و مستقیم لذت نمی‌برند. علیرضا داودی کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی در این باره ضمن تشریح کارکرد رسانه‌های فارسی زبان بیگانه درخصوص تکنیک ”سکوت گرم سکوت سرد“ گفت: سکوت گرم یعنی اینکه رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور راجع به مسئله‌ای به اجبار خودشان سکوت می‌کنند، حال این اجبار یا از سرِ مهندسی نسبت به برنامه‌های شان است، یا نسبت به اقتضاعات یا شرایطی که در جامعه هست سکوت می‌کنند.

داودی افزود:، اما در این بین همین رسانه ها، با هزاران ایماء و اشاره و ادا محور مدنظر خود را به مخاطب منتقل می‌کنند و بدون آنکه درباره آن موضوع برنامه مستقل بسازند.

او گفت: راجع به آن موضوع مدنظر برنامه خبری و سیاسی نمی‌سازند، اما همان مسئله‌ای که مد نظرشون هست را می‌برند در برنامه‌های غیر سیاسی، آنجا به مخاطب منتقل می‌کند.

این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی ادامه داد پس به لحاظ خبری نسبت به این مسئله سکوت می‌کنند، اما در سایر برنامه‌های غیر خبری این موضوع را گرمش می‌کنند و به انحاء مختلف آن را مطرح می‌کنند.

داودی افزود: در مقابل بسیاری از موضوعات وجود دارد که اولویت دارد، جامعه می‌خواهد بداند، اما رسانه‌های بیگانه، چون می‌خواهند اهم و فی الاهم می‌کند، نسبت به آن موضوع سکوت می‌کند.

داودی در ادامه تشریح این تکنیک افزود:، اما سکوت سرد به یک معناست که در بخش خبری به آن می‌پردازند، اما تیتروار از آن عبور می‌کند و در هیچ برنامه دیگری آن را مطرح نمی‌کنند.

این کارشناس رسانه گفت: به این مطلب دقت کنید، به عنوان نمونه صدای آژیر آمبولانس، در ذهن تداعی یک نوع مسئله‌ای گرم است یعنی چی؟ یعنی اینکه الان شما منتظر این هستید که با شنیدن صدای آمبولانس، به این پی ببرید که آمبولانس یک بیمار را در درون خودش دارد، یک فرآیندی را مدیریت می‌کند، اما در حقیقت صرفاً این یک صدای ضبط شده است. در ذهن شما گزاره‌ای گرم شکل گرفته، اما اساساً خود سوژه سرد است، چون وجود خارجی ندارد.





وی اظهارداشت: پس به همین نسبت بسیاری از کلام ها، مصاحبه‌ها و اصوات را رسانه از آن استفاده می‌کند که ذهنیت شما گرم بشود در حالی که پشت این گرما هیچ محور یا موضوعی وجود ندارد بر همین اساس این تکنیک را سکوت گرم سکوت سرد می‌گویند.

شگرد‌های رسانه‌های بیگانه برای تغییر ذهن مخاطب فارسی زبان هر روز بیشتر می‌شود، شناختن و درک این جنگ شناختی قسمتی از سواد رسانه‌ای مورد نیاز امروز ایران‌مان است.

درباره استفاده از علوم شناختی در رسانه‌های کشور هم باید گفت در کشور ما متاسفانه خیلی کمرنگ و خیلی غیرحرفه‌ای به این مقوله پرداخته شده است. عموما مقالات کمی در این خصوص در این کشور تولید شده است، پژوهش‌های کمی در این زمینه صورت گرفته، اما امیدواریم در این دوران که تعدد رسانه‌های ایجاد شده اهمیت علوم شناختی در رسانه و بالعکس اهمیت رسانه در علوم شناختی بسیار مورد توجه قرار بگیرد و رشد کند.

علوم شناختی با آزادسازی بسیاری از توانمندی‌های نهفته انسان، ظرفیت ایجاد تحول در همه شئونات بشری را فراهم می‌آورد، این علم تلاش می‌کند تا با کشف حقایق ابهام آلود ذهن، مغز و رفتار و روابط حاکم بر آن‌ها روش‌های بدیعی برای حل انبوهی از مشکلات لاینحل ارائه کند. تکیه این علم بر معرفت نفس است و رفتار اجتماعی را از منظر روابط عِلّی بین افراد با هم و مجموعاً با محیط می‌نگرد.

برخلاف تصور دیر زمانی است که برخی دستاورد‌های علوم شناختی در حوزه‌های مختلف کاربرد‌های خود را یافته‌اند، بطور مثال دست‌کاری ذهن و تغییر باور‌ها توسط رسانه‌های سنتی و مدرن در صحنه جهان، ارتشی پنهان از افراد همسو برای نیل به اهداف از پیش طراحی شده و مقاصد مشخص تربیت می‌کند. بشر امروز خود را مخیر به حرکت به هر سو احساس می‌کند غافل از آنکه ناخودآگاه هم‌چون ترن تنها اختیار حرکت بر روی ریل‌هایی که از پیش در قالب باور‌های دست‌کاری شده برای او فراهم شده است را دارد.

مجموعه برنامه کوتاه ”روایت رنگ‌ها“ روایتی از تکنیک‌های جنگ شناختی است که در شبکه رادیوییِ رادیو گفتگو تولید و پخش می‌شود.

تکنیک‌های رسانه‌ای در دنیای امروز وارد فضای علوم شناختی شده است از این رو رادیو گفتگو مجموعه برنامه‌ای ۹۰ قسمتی برای آشنایی مخاطبان با این تکنیک‌ها را تدارک دیده است.

”روایت رنگ‌ها“ نام این مجموعه برنامه‌ی تخصصی در حوزه علوم شناختی با محوریت شگرد‌های رسانه‌ای در انحراف افکار عمومی است که ماموریت این شبکه، در جریان سازی موثر بر نخبگان و کنشگران جامعه ایرانی را محقق کرده است.

این مجموعه برنامه که در قالب ساختار‌های نوین طراحی و تولید شده، در هر قسمت و در گفتگو با دکتر علیرضا داودی کارشناس مسائل رسانه و متخصص علوم شناختی، با رویکردی تخصصی و تحلیلی و با مصداق‌های عینی به افشای تکنیک‌های رسانه‌های بیگانه و معاند در جهت تخریب ذهن مرم ایران می‌پردازد.

روایت رنگ‌ها هر روز ساعت ۱۱:۵۵ دقیقه از رادیو گفتگو موج اف ام ردیف ۱۰۳.۵ مگاهرتز تقدیم علاقه‌مندان می‌شود.